Volhouden? Het lukt voor geen 1,5 meter!

Bied perspectief

Coronamaatregelen worden weleens ‘het nieuwe normaal’ genoemd. Deze normalisering roept weerstand op bij mensen. Omdat het lijkt alsof er geen beter uitzicht is. Het is opeens de nieuwe toekomst geworden. Het wordt dan steeds moeilijker om de afstand te bewaren omdat men geneigd is te denken: Ik kan dit toch niet voor altijd volhouden? Het perspectief ontbreekt, en dit is juist waar we in deze tijd behoefte aan hebben. Er is geen einddatum, want die bestaat (helaas) nog niet.

Tijdelijkheid

Het zou beter zijn als de boodschap op zo’n manier wordt geframed dat het duidelijk is dat het naleven van de maatregelen tijdelijk is en dat er een eind aan gaat komen. Dat werkt beter dan het noemen van een woord zoals ‘anderhalvemetersamenleving’.

Perspectief bieden in 3 stappen

Perspectief bieden kan door 1) te erkennen dat het vervelend is (eerste stap van het wegnemen van weerstand), 2) positieve feedback te geven en 3) aan te geven dat het om volhouden gaat! Deze stappen werken ook goed bij het communiceren van andere tijdelijke maatregelen dan corona.

Afgenomen angst

‘Ik heb me al lang genoeg aan de maatregelen gehouden.’ Of: ‘In het begin kon ik het makkelijker volhouden.’ Hoor je anderen weleens zeggen (of jezelf denken). Dat is niet zo gek. De belangrijkste reden hiervoor is dat de angst is afgenomen; er zijn minder doden en zieken. Dat laatste is een feit en er kan qua communicatie alleen benadrukt worden dat corona er écht nog is.

De keerzijde van schouderklopjes

Een andere reden is dat in de berichtgeving rondom corona veel positieve bekrachtiging voorkomt: We zijn goed bezig! Nederlanders houden zich uitstekend aan de maatregelen. Op het eerste gezicht is het goed om dit te benoemen, maar er is een keerzijde. Door de positieve feedback kunnen mensen cognitieve dissonantie ervaren. Cognitieve dissonantie is de onaangename spanning die we ervaren als ons gedrag niet in lijn met onze kennis is.

Gedrag goedpraten

We wéten dat het beter is om ons aan de maatregelen te houden, maar toch zijn we steeds minder geneigd om bijvoorbeeld anderhalve meter afstand te houden van onze vrienden. Dit komt doordat we ons gedrag goedpraten.

Beloning onder voorwaarde

We geven onszelf een schouderklopje: Ik heb me zo goed gedragen de afgelopen maanden, dus ik hoef me nu even niet aan de regels te houden. Of we houden ons op andere vlakken nog wel netjes aan de regels: Ik was regelmatig mijn handen en geef geen knuffels, dan kan ik best minder afstand houden. Door deze argumenten te gebruiken komt je gedrag ineens wel overeen met je kennis. Mogen we dan niet meer horen dat we goed bezig zijn? Natuurlijk wel! Maar het is belangrijk om te blijven nuanceren: naast dat we goed bezig zijn is het goed om ook aan de boodschap toe te voegen dat we nog even moeten doorzetten. Hiermee houden we perspectief.

Vermijd het verboden woord: moeten

Wanneer het om maatregelen of regels gaat, zijn mensen vaak geneigd om het woord ‘moeten’ te gebruiken in het handelingsperspectief. ‘Je moet vier treden afstand houden op de roltrap op het station.’ We houden er niet van als iets moet, ook dit wekt weerstand op. Die weerstand ontstaat omdat we ons door het woord moeten, het ontneemt ons onze vrijheid en autonomie. Het geeft ons het gevoel dat we geen eigen keuze meer hebben. En keuzevrijheid willen we juist graag behouden.

Mag mág

Om te zorgen dat mensen keuzevrijheid voelen, helpt het om het woord ‘mogen’ te gebruiken in plaats van ‘moeten’. Dit zie je ook terug op de corona-signing die als nudges gebruikt worden. Op grondstickers staat bijvoorbeeld niet: hier moet je staan, maar wel: hier mág je staan. Hiermee lijkt het alsof het niet om een opgelegde regel gaat. Dan zijn mensen juist eerder geneigd zich hieraan te houden. Alleen maar omdat de regel zo geformuleerd wordt. Het vermindert weerstand. Bovendien is het ook nog eens een aardiger verzoek. De meeste mensen zijn geneigd om mee te werken. Dit werkt bij veel regels en maatregelen. Maar er zijn ook uitzondering, bijvoorbeeld in het verkeer. We mogen met z’n allen best wat meer stilstaan bij stimuleren van gewenst gedrag. Interesse of vragen? Onze gedragswetenschapper vertelt hier graag meer over.