Financiële educatie in de klas en aan de keukentafel

De week van het geld

“Als kind voelde ik pijn als ik mijn zuur gespaarde muntjes uit mijn portemonnee haalde en op de toonbank neertelde. Die ‘betaalpijn’ is tegenwoordig ver te zoeken door het contactloos betalen, waardoor mensen steeds minder stilstaan bij hun uitgaven”, vertelt Olaf Simonse, programmamanager van het platform Wijzer in geldzaken. Dit platform organiseert elk jaar de Week van het geld en biedt al vijf jaar gratis lespakketten aan groep 1 tot en met 8. Podium heeft een vernieuwend concept bedacht en ontwikkelt nu samen met Wijzer in geldzaken praktisch lesmateriaal. Een uitgelezen aanleiding om Olaf te interviewen. Want, waarom is financiële educatie zo belangrijk en waarom is er gekozen voor nieuw materiaal?

Van kennis naar vaardigheden

De wereld verandert snel. Contactloos betalen bijvoorbeeld bestond vijf jaar geleden nauwelijks. Daarnaast was het vorige materiaal nog te veel gericht op kennis. De kinderen moesten kunnen rekenen met geld en weten wat een money mule of verzekering is. Met het nieuwe materiaal richten wij ons veel meer op vaardigheden en houding als het over geldzaken gaat. Wij dagen de kinderen uit door ze dilemma’s voor te leggen en keuzes te laten maken, toegepast op de dingen die ze nu meemaken. Je krijgt 10 euro. Ga je sparen voor een skateboard of geef je het meteen uit? Verder hebben wij een combinatie gemaakt van online materiaal aangevuld met werkbladen. De lessen zijn daardoor veel interactiever geworden door de inzet van video’s, groepsopdrachten en stellingen”, vertelt Olaf trots.

Het lespakket bestaat uit vier thema’s van een uur, waarin leerkrachten in gesprek gaan met hun leerlingen over geld. En dat is nodig. “Kinderen zien hun ouders hun pinpas langs de pinautomaat swipen en online aankopen doen. Geld is voor hen een ongrijpbaar begrip en dat brengt risico’s met zich mee. Hoe eerder je begint met financiële bewustwording, hoe kleiner de kans dat ze op volwassen leeftijd in de problemen komen”, vervolgt Olaf. Het eerste thema ‘Een held met je geld’ leert kinderen dat je bijvoorbeeld geld maar één keer kunt uitgeven en je bewuste keuzes moet maken. Ook wordt aandacht besteed aan reclame. Inmiddels zijn alle thema’s beschikbaar op het platform www.geldlessen.nl.

Ouders en scholen moeten samenwerken

Volgens Olaf is het waardevol dat scholen kinderen financieel opvoeden. Sterker nog, het is belangrijk dat scholen en ouders hierin samenwerken. “Kinderen moeten onder andere de waarde van geld leren kennen, het belang van een reservepotje inzien en weten hoe vloggers aan hun geld komen. Op een verantwoorde manier leren omgaan met geld is een heel proces. Vooral bij kinderen uit een laag sociaaleconomisch milieu, waar financiële vaardigheden achterblijven, is het belangrijk dat zij dit vanuit school meekrijgen. Het kan zelfs bijdragen aan de armoedebestrijding”, zegt Olaf enthousiast.

Identificatie met karakters, dat werkt

In het nieuwe lesmateriaal volgen de leerlingen van groep 3 tot en met 8 de geldavonturen van Eva, Jasmijn, Fouad, Joep en Mike. Alle vijf gaan anders met hun geld om. Podium heeft deze karakters bedacht, zodat de kinderen zich ermee kunnen identificeren. Het maakt het lesmateriaal levendig en sprekender. Dat dit werkt bleek tijdens de pilot op basisschool OBS De Blaak in Tilburg. Daar riepen de leerlingen tijdens het bekijken van het introductiefilmpje spontaan op wie zij het meest leken. “Mijn kinderen gaan ook verschillend met hun geld om. De een geeft niks uit en de ander strooit ermee. Er is geen goede of maar één manier om met geld om te gaan. Wel proberen wij de leerlingen bewust te maken dat je dingen ook op een andere manier kunt doen en hopen dat zij daarvan leren”, vervolgt Olaf.

Keukentafelgesprek in plaats van huiswerk

Ook buiten de les is het onderwerp levendiger en sprekender gemaakt. “Wij hebben samen met Podium een betere manier bedacht om gesprekken aan de keukentafel te stimuleren. Aan het einde van de les krijgen de kinderen één prikkelende vraag mee om thuis te bespreken. Vragen als: Wat is het mooiste cadeau dat je ooit hebt gehad? Of weet je precies hoeveel geld er op je rekening staat? Zo wordt het veel laagdrempeliger en hebben de ouders niet het gevoel dat ze allerlei opdrachten moeten doen.”

Toekomst

Scholen willen aandacht besteden aan financiële vaardigheden, mits ze daarvoor praktische middelen aangereikt krijgen. “Dit lesmateriaal maakt het de leerkrachten makkelijk om een leuke en goede les te geven, zonder dat ze het idee hebben dat ze met een extra thema worden opgezadeld. Het nieuwe materiaal sluit enorm goed aan bij de doelgroep en de leerkrachten vinden het ontzettend aansprekend. Het allerliefst zie ik dat leerlingen structureel onderwijs krijgen in financiële vaardigheden. Nu is het nog afhankelijk van de goede wil van leerkrachten om iets met het onderwerp te doen. Dat zou ik in de toekomst graag willen doorbreken en daar ga ik mijn best voor doen”, sluit Olaf vastberaden af.

(Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën waar veel partijen hun krachten bundelen om financiële gezondheid van Nederlanders te bevorderen. In de Week van het geld worden er diverse activiteiten georganiseerd om kinderen te leren omgaan met geld. Dit jaar vindt deze week plaats van 25 tot en met 29 maart)